Cebularz – cebulowy skarb Lubelszczyzny

Cebularz, czyli najbardziej znany a przy tym niepozorny, pyszny i prosty w przygotowaniu, specjał z Lublina, cebulowy skarb Lubelszczyzny. Wypiekany już od XIX wieku przez lubelskich Żydów. Obecnie dostępny w wielu miejscach Polski, ale prawdziwy i najsmaczniejszy znajdziemy jedynie w  Lublinie, gdzie dostać go można zarówno w małych osiedlowych piekarniach jak i w restauracjach na Starym Mieście.

Co to jest cebularz?

Tradycyjny cebularz to pszenny placek o średnicy 15-20 centymetrów, wypiekany z ciasta drożdżowego, mleka i masła. Wypełniony jest farszem z cebuli i maku, z dodatkiem oleju. Sekret smaku cebularza i jego fenomenu, tkwi w przygotowaniu cebuli. Musi być ona obgotowana we wrzątku, przygotowana najlepiej dzień wcześniej, dzięki czemu będzie miękka i lekko słodka. Równie ważne jest odpowiednie przygotowanie ciasta drożdżowego a przepisów na nie, jest co najmniej tyle, co na ciasto do pierogów czy żurek.

Skąd wziął się lubelski przysmak?

Legendy głoszą, że pierwszy cebularz został upieczony w okolicy Kazimiera Dolnego nad Wisłą przez Żydówkę, Esterkę, dla króla Kazimierza Wielkiego, który zakochał się zarówno w pięknej młodej kobiecie jak i przygotowanym przez nią daniu. Pierwszy piśmienny ślad cebularza znajduje się w Compendium Ferculorum, wydanym w 1682 roku w Krakowie, uznawanym za pierwszą polską książkę kucharską. Pierwsze przepisy, wspomnienia i opisy cebularza lubelskiego, pochodzą z dziewiętnastego wieku. Wypiekali go Żydzi na podzamczu lubelskim. Dzięki temu, że był pożywny i niedrogi, a dodatkowo prosty w przygotowaniu, szybko zyskał dużą popularność i rozpowszechnił się na wszystkie dzielnice Lublina, a z czasem na całą Lubelszczyznę. W XX wieku stał się znany na terenie całego kraju, lecz nigdzie nie smakuje tak dobrze, jak w Lublinie.

Cebularz lubelski przepis

Przepisy na cebularz różnią się między sobą ale w każdym podstawą są drożdże, mąka, mleko, masło, cebula i mak. Przygotowania do wypieku najlepiej rozpocząć dzień wcześniej od zrobienia farszu. Do upieczenia tradycyjnych lubelskich cebularzy potrzebne będą:

Składniki

Farsz:

– 3 duże cebule,

– 3 łyżki maku,

– 2 łyżki oleju,

– 1 łyżeczka soli.

Ciasto:

– 50 g świeżych drożdży,

– 500 g mąki,

– 50 g masła,

– szklanka ciepłego mleka,

– 1 łyżka cukru,

– 1 jajko,

– 2 łyżeczki soli.

Przygotowanie farszu

Cebulę należy pokroić w dużą kostkę, następnie wrzucić do wrzącej wody i obgotować 1-2 minuty, następnie odcedzić. Jeszcze gorącą wymieszać z makiem, solą i olejem. Przełożyć do słoika, zakręcić a po ostygnięciu, wstawić do lodówki.

Przygotowanie ciasta

1. Drożdże należy wymieszać z 2 łyżkami mąki, cukrem i częścią ciepłego mleka. Pozostawić do wyrośnięcia.
2. Masło rozpuścić z pozostałą częścią mleka. Wyrośnięty rozczyn, razem z mieszanką masła i mleka, dodać do przesianej mąki z solą. Jajko należy roztrzepać widelcem i dodać do pozostałych składników. Można zostawić odrobinę do posmarowania brzegów cebularzy.
3. Ciasto należy wyrabiać przez około 20 minut, do momentu aż będzie odchodziło od ręki, jeśli będzie trzeba, dodać jeszcze odrobinę mąki. Odstawić na około godzinę, pod przykryciem, do wyrośnięcia.
4. Po upływie godziny, sprawdzamy ciasto, jeśli wyrosło, należy wyłożyć je na stolnicę, wyrobić i podzielić na 10 – 12 części. Każdą z nich rozwałkować na placek grubości ok 1 cm, ułożyć na blasze, wysmarowanej uprzednio olejem. Rozłożyć farsz z cebuli i maku. Brzegi zostawić puste, można je posmarować pozostawionym wcześniej jajkiem. Zostawić do wyrośnięcia na ok 45-60 minut.
5. Następnie włożyć do nagrzanego do 180 stopni piekarnika i piec przez około 20 minut, do uzyskania złotego koloru. Wyjąć z piekarnika i jeść jeszcze ciepłe, na przykład z dodatkiem masła

Lublin cebularzami stoi

Cebularz jest najbardziej rozpoznawalnym produktem regionalnym na Lubelszczyźnie. Można go kupić w każdej piekarni, sklepie spożywczym a nawet w niektórych restauracjach. W jednej z nich można zjeść cebularz wielkości pizzy, z dodatkami typowymi dla włoskiego specjału, na przykład szynką prosciutto i serem gorgonzola. W innej cebularz jest podstawą burgera. A to na pewno nie jedyne pomysły lubelskich restauratorów na wykorzystanie miejscowego przysmaku.

Regionalne Muzeum Cebularza

Potrawy z cebuli są bardzo popularne w naszym kraju, a cebularz jest z nich najbardziej znany i niezwykły, bo doczekał się nawet swojego muzeum. 
W 2017 powstało Regionalne Muzeum Cebularza, jedyne takie w Polsce. To interaktywne w muzeum, w którym zwiedzający mogą poznać historię powstawania tego skarbu Lubelszczyzny a także samodzielnie upiec swoje własne cebularze.

Cebularze Lublin, dwa słowa, które tworzą wizytówkę miasta.

Warto wiedzieć, że cebularz został uznany za produkt regionalny i w 2014 wpisany do unijnego Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych.

Author: Kuba redaktor potrawyregionalne.plPasjonat gotowania oraz fan tradycyjnych potraw regionalnych.