BIBUŁKOWE CACKA Z JELEŚNI.

Kwiaty pojawiały się na zielonej połaźnicy oraz na zawieszanym pod sufitem słomianym pająku, z czasem w całości bibułkowym, stanowiącym wielobarwną dekorację. Kolorowymi woskowanymi kwiatami upiększano przydrożne kapliczki, zaś wieńcami groby.
Bibułkowe kwiaty wykorzystywano również do ozdabiania święconych palm czy feretronów. Wykonywano z nich bukieciki weselne, wianki, bukiet panny młodej i chochołki do dekoracji koni w orszaku weselnym. Wielobarwnymi kompozycjami w formie bukietów czy koszy obdarowywano się z okazji imienin. Największe możliwości zaprezentowania kunsztu zdobniczego stwarzały wieńce imieninowe. Różniły się kształtem kwiatów, konstrukcją, kompozycją, kolorystyką, wielkością, ukazując upodobania estetyczne oraz umiejętności twórczyń.

 

Młodzi ludzie nie pamiętają już zawieszonych wysoko na ścianie obrazów świętych ozdabianych wokół bibułowymi kwiatami wykonywanymi przez gospodynie. Kwiaty takie wykorzystywano również do dekorowania palm wielkanocnych, strojenia dożynkowego wieńca czy wreszcie wplatano je w jodłowe gałązki i przystrajano groby na uroczystość Wszystkich Świętych.

Tradycja wykonywania bukietów imieninowych, wieńców, ozdabiania kapliczek przydrożnych kabłąckami z bibuły krepiny jest na Żywiecczyźnie bogata.
Niegdyś pani młoda miała bukiet i wianek do ślubu z bibuły, a pan młody „woniackę”. Drużki miały wianki na głowę a różowe bukieciki do ręki. Konie wiozące wesele do kościoła miały pachołki przy uździe, wianek na powiernik oraz wianek na „siedzysko” bryczki. Wianek zawieszany był nad drzwiami domu pani młodej, a w domu weselnym na ścianie nad parą młodych zawieszano wianek w kształcie serca z umieszczonym w środku wizerunkiem Matki Boskiej.

Wyroby bibułkowe wykonywały kobiety we własnym zakresie, zamawiając u sprawniejszych sąsiadek jedynie bardziej skomplikowane elementy zdobnicze. Tradycje te przekazywane z pokolenia na pokolenie kształtowały lokalne gusty estetyczne. Ich odmienność w różnych częściach regionu pozwalała na identyfikowanie się ze swoim środowiskiem.

Wzrastająca popularność zdobnictwa bibułkowego uaktywniła ponownie pokoleniowy przekaz tradycji. Podjęte zostały akcje edukacyjne, mające na celu przekazywanie umiejętności wykonywania kwiatów coraz większej grupie zainteresowanych. Efektem tego jest nie tylko podtrzymywanie tradycji poprzez nabycie określonych umiejętności, ale także inspiracja do poszukiwania własnych, nowatorskich form zdobniczych.
Wyraźnie daje się dzisiaj zauważyć występujące równorzędnie dwa nurty estetyczne: dawny, wykorzystujący stylizowane kwiaty komponowane w tradycyjnych formach i w ostrych, kontrastowych zestawieniach barw oraz nowy, preferujący kwiaty naturalistyczne w kształcie i kolorystyce.
Bibułkowe kwiaty rozprzestrzeniając się w coraz szerszych kręgach wróciły także do środowiska, z którego się wywodzą.

    
Warsztaty zdobnictwa bibułkowego przy Gminnym Ośrodku Kultury w Jeleśni prowadzone są od lipca 2006 roku, a ich przesłaniem jest przekazanie zasad tradycyjnego zdobnictwa bibułkowego na Żywiecczyźnie. Prowadzone są nieodpłatnie przez panią Zofię Ważka z Sopotni Małej i Grażynę Patera z Gminnego Ośrodka Kultury w Jeleśni w każdy wtorek. Prace wykonane na zajęciach zdobią Gminny Ośrodek Kultury, stanowią eksponaty w Regionalnej Izbie Pracy Twórczej w Jeleśni oraz są wykorzystywane jako upominki dla znamienitych gości odwiedzających gminę ale również na prywatnych uroczystościach.
Bibułkarki prezentują swoje prace na imprezach plenerowych, kiermaszach sztuki ludowej, gdzie robią pokazy wykonywania kwiatów oraz mają możliwość sprzedaży swoich prac. Zdobyte umiejętności przekazują również młodemu pokoleniu w trakcie warsztatów zdobnictwa bibułkowego. Ich prace można podziwiać od poniedziałku do soboty, na stałej wystawie rękodzieła w Gminnym Ośrodku Kultury w Jeleśni.

Na zakończenie jeszcze informacja dla turystów odwiedzających Żywiecczyznę.

W starej karczmie w Jeleśni (w Rynku), co piątek, w godzinach od 14.00 do 16.00 można wziąć udział w warsztatach zdobnictwa bibułkowego.
W soboty, w karczmie „Pod Borami” w Krobielowie, od 17.00 do 21.00 można posłuchać kapeli góralskiej i również wziąć udział w warsztatach zdobnictwa bibułkowego.

Tekst: Grażyna Patera