Zupa Chrzanówka na Wielkanoc
23 sierpnia, 2022
Na polskim, wielkanocnym stole nie może zabraknąć pysznej, gorącej zupy. Zwykle jest to kwaśny żur lub barszcz biały z dużą ilością jajka, ziemniaków i kiełbasy. Mieszkańcy niektórych regionów Polski raczą się jednak nieco inną potrawą. Krzonówka (znana również pod nazwą Zupa Chrzanówka), bo o niej mowa to niezwykle pikantna zupa, która zachwyca smakiem i aromatem. Jak zrobić Zupę Chrzanówkę? Jaka jest jej historia?
Zupa Chrzanówka – jednogarnkowe danie wielkanocne
Zupa Chrzanówka wielkanocna to potrawa serwowana w niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego głównie w Małopolsce. Nazwa krzonówka pochodzi od głównego składnika, a więc chrzanu, na który kiedyś mówiło się „krzon”. Za miejsce szczególne dla chrzanówki uważa się Sułkowice, tam bowiem gotowano ją już ponad 100 lat temu według receptury przekazywanej z pokolenia na pokolenie.
Zgodnie z tradycją chrzanówka nazywana krzonówką powstawała w jednym garnku z resztek jedzenia, które pozostało po śniadaniu wielkanocnym (wędliny, jajka), chrzan wykopywano natomiast za darmo na pobliskich polach. Chrzanówka była jedzona chętnie, głównie ze względu na wędliny i mięso w składzie, które smakowały wybornie po 40 dniach postu.
Zupa Chrzanówka
Zupa Chrzanówka świąteczna to potrawa, o której nie każdy słyszał. Jeśli jednak będziemy mieli okazję spróbować krzonówki, zdecydowanie warto to zrobić. Jej smak i aromat na pewno zachwycą nie tylko miłośników chrzanu. Jak zrobić Zupę Chrzanówkę? Przede wszystkim warto wiedzieć, że nie istnieje jeden sztywny przepis. Już lata temu jej zawartość różniła się nieco w każdym domu i zależała przede wszystkim od statusu materialnego mieszkańców.
W niektórych garnkach aż roiło się od mięsa różnego rodzaju, gdzie indziej zupa zawierała jedynie wędlinę pozostałą po śniadaniu wielkanocnym. Obecnie to, jakie mięso dodamy do zupy, nie zależy już aż tak bardzo od majętności rodziny, liczą się przede wszystkim preferencje smakowe. Do zupy dodajemy po prostu mięso, które lubimy. Krzonówka z Sułkowic gotowana była na bazie serwatki, dzięki czemu w gospodarstwach nie marnowało się jedzenia. Obecnie do przygotowania chrzanówki często wykorzystuje się również maślankę.
Zupa Chrzanówka na bazie maślanki
Składniki potrzebne do wykonania krzonówki na bazie maślanki:
- litr maślanki,
- 150 gram ulubionego wędzonego boczku,
- 150 gram dowolnej kiełbasy,
- 150-200 gram korzenia chrzanu,
- 6 lub więcej jajek (ilość zależy od liczby domowników),
- 6 średnich ziemniaków,
- 3 łyżki gęstej śmietany,
- przyprawy: lubczyk świeży lub suszony (pół łyżeczki), sól, pieprz, 2 liście laurowe, 3 ziarna ziela angielskiego.
Wykonanie krzonówki krok po kroku:
- Boczek i kiełbasę pokroić w dużą kostkę, podsmażyć na odrobinie oleju, a następnie odsączyć tłuszcz i zostawić do ostygnięcia.
- Jajka ugotować na twardo.
- Ziemniaki ugotować i pokroić w kostkę.
- Chrzan dokładnie obrać i zetrzeć na tarce o grubych oczkach.
- Maślankę wlać do garnka i zacząć gotować na małym ogniu.
- Do maślanki dodać ziele angielskie, liście laurowe, lubczyk, chrzan, kiełbasę z boczkiem i dalej gotować.
- Zupę przyprawić solą i pieprzem do smaku.
- Gotować około 30-40 minut, aż składniki oddadzą smak.
- Pod koniec gotowania dodać do zupy śmietanę i ziemniaki.
- Jajka pokrojone w ćwiartki ułożyć na talerzu i zalać porcją zupy.
Aby jeszcze bardziej podkręcić smak (i kolor) zupy, można zamiast czystej śmietany dodać do krzonówki śmietanę utartą z jednym lub dwoma ugotowanymi na twardo żółtkami.
Zupa Chrzanówka z dużą ilością warzyw na bazie serwatki
Składniki potrzebne do wykonania krzonówki z dużą ilością warzyw na bazie serwatki:
- 2 litry serwatki,
- 250 gram wędzonych żeberek,
- 300 gram wędzonego boczku,
- 300 gram kiełbasy,
- 100 gram selera (korzeń),
- 2 średnie marchewki,
- 1 pietruszka (korzeń),
- 1 mały por,
- 100 gram korzenia chrzanu,
- przyprawy: 2 liście laurowe, 3 ziarna ziela angielskiego, pół łyżeczki suszonego lubczyku (lub gałązka świeżego), sól, pieprz,
- 6 jajek (lub więcej, zależy od liczby domowników).
Wykonanie krzonówki krok po kroku:
- Boczek i kiełbasę pokroić w kostkę, podsmażyć i zostawić do ostygnięcia.
- Żeberka przełożyć do garnka, zalać wodą i zacząć gotować
- Ostudzony boczek i kiełbasę zalać serwatką, zagotować i odstawić.
- Marchew, seler, por, pietruszkę i chrzan zetrzeć na tarce o grubych oczkach.
- Do gotującego się mięsa dodać chrzan, resztę warzyw, serwatkę z boczkiem i kiełbasą oraz przyprawy.
- Gotować około 30-40 minut.
- Jajka ugotować na twardo i podawać bezpośrednio na talerzu. Zalać porcją zupy.
Zupa Chrzanówka świąteczna – doskonały smak i aromat
Jak widać Zupa Chrzanówka wielkanocna może być zrobiona na wiele sposobów. Składniki zależą wyłącznie od indywidualnych preferencji smakowych. U jednych zupa będzie bogatsza w mięso, u innych w warzywa, jednak niezmiennie wyczuwalny będzie intensywny smak chrzanu i dodatek jajek gotowanych na twardo.
Zupę na talerzu można również przyozdobić posiekanym koperkiem czy natką pietruszki, a jako dodatek podać grube kromki świeżego chleba posmarowane masłem lub smalcem. Zupa Chrzanówka – przepyszne i wyraziste danie wielkanocne na bazie chrzanu.
