Zalewajka – co to za zupa i skąd pochodzi?

Zalewajka to dość popularna potrawa przyrządzana w różnych częściach naszego kraju. Co to za zupa? W jaki sposób się ją przyrządza? Skąd pochodzi ta potrawa? Odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdują się w artykule poniżej.

Czym jest zupa zalewajka tradycyjna?

Zupa zalewajka tradycyjna jest zupą wiejską, której podstawą są ziemniaki. Warzywa te są pokrojone w kostkę i ugotowane. Do tego gotuje się czysty żur, z zakwasu chlebowego, którym zalewa się ziemniaki. Z tego właśnie względu nazywa się to zupą zalewajką.

Jakie jest pochodzenie zalewajki?

Zalewajka pochodzi z centralnej części Polski. Pierwszy raz usłyszano o niej w okolicach Łodzi i Radomia. Miało to miejsce w XIX wieku. Jej powstanie w tamtych regionach miało sens z tego względu, że ludzie mieszkający w tych miejscach stosowali dietę bogatą w ziemniaki i zbiory z lasów. Ziemniaki na tamtych terenach wykorzystywano w wielu potrawach i przyrządzano je każdego dnia, zarówno jako dodatek jak i główny składnik potraw. Zalewajka to prosta zupa, która znalazła szerokie grono zwolenników. Na przestrzeni lat ludzie zaczęli ją przyrządzać także w innych regionach Polski. Początkowo pojawiła się w Kielcach i ich okolicach. Na przełomie wieków XIX i XX dzięki migracjom ludności przybyła do Zagłębia Dąbrowskiego. Pojawiła się także w województwie podkarpackim, w miejscowości zwanej Krzeszów.

Zalewajka – charakterystyka

Podstawą zalewajki tradycyjnej były ziemniaki. Od początku jej powstania pojawiło się wiele odmian zupy charakterystycznych dla różnych regionów. Niektóre z nich pojawiły się nawet na liście produktów tradycyjnych. Jest to lista zawierająca potrawy z takimi produktami, które charakteryzują się dobrą jakością oraz cechami i właściwościami, które wynikają z zastosowania tradycyjnych metod produkcji. Nowe odmiany zupy przygotowuje się w ten sam sposób, co tradycyjną. Jedyną różnicą są składniki potrawy.

Zupa zalewajka tradycyjna co do niej dodać?

Co dodać do zupy zalewajka? Jakie przyprawy dodać do zalewajki? Zupa zalewajka tradycyjna składa się z następujących składników:

  • 2-3 duże ziemniaki
  • 4 kiełbasy
  • cebula
  • 2-3 ząbki czosnku
  • zakwas na żurek
  • pieprz, sól
  • ziele angielskie (3-4 kulki)
  • liście laurowe (3-4)
  • łyżeczka majeranku
  • śmietana (2-3 łyżki)
  • woda
  • koperek do posypania
  • kilka suszonych grzybków
  • masło (można stosować zamiennie z olejem oraz smalcem)

Zupa zalewajka tradycyjna przepisy

Jak zrobić zupę zalewajka?
  1. W garnku należy zagotować wodę.
  2. Następnie pokroić w kostkę ziemniaki i wrzucić do wody, która się gotuje.
  3. Do tego dodać przyprawy: ziele angielskie, pieprz, majeranek, łyżeczkę soli, liście laurowe oraz kilka suszonych grzybów.
  4. Składniki powinny gotować się około kwadransa. Najlepiej pod przykryciem.
  5. W międzyczasie pokroić kiełbasę. Najlepiej w plastry.
  6. Cebulę pokroić w kostkę i przysmażyć na tłuszczu. Dodać kilka plasterków kiełbasy.
  7. Do podgotowanych ziemniaków dorzucić resztę kiełbasy.
  8. Dosypać czosnek i posiekany koperek.
  9. Gotować, aż ziemniaki będą miękkie.
  10. Na koniec spróbować, doprawić solą, jeśli zajdzie tak potrzeba i wlać zakwas. Dorzucić kiełbasę i cebulę usmażoną na patelni.
  11. Na koniec wlać kilka łyżek śmietany.

Zalewajka przepisy

Zupa zalewajka tradycyjna na rosole

Poza tradycyjną zalewajką robioną na żurku można zrobić także zupę na rosole. Składniki to:

  • 2 łyżki rosołu
  • kilka ziemniaków
  • kilka marchewek
  • 2 ząbki czosnku
  • łyżka majeranku
  • ziele angielskie
  • liść laurowy
  • szklanka ukiszone żurku
  • 2 łyżki mąki

Jak przygotować?

  1. Najpierw należy przygotować rosół.
  2. Do rosołu dodać boczek, pokrojoną marchewkę oraz przyprawy.
  3. Gdy wszystko się razem podgotuje należy wrzucić pokrojone ziemniaki. Najlepiej w kostkę.
  4. Gotować do miękkości.
  5. Gdy zmiękną zalać żurkiem.
  6. Mąkę roztrzepać z dodatkiem odrobiny wody, dodać do zupy.
  7. Wszystko razem zagotować.

Można dodać śmietanę do smaku. 

Rodzaje zalewajek

Zupy zalewajki są różne. Mogą się różnić składnikami oraz terenem, z którego pochodzą. Dla przykładu można tu wspomnieć o zalewajce radomszczańskiej, pochodzącej z województwa łódzkiego, zalewajce z zasmażką, czy zalewajce świętokrzyskiej. Każda z nich ma swoją własną specyfikę. Jakie przyprawy dodać do zalewajki? Na pewno warto użyć podstawowych przypraw takich jak pieprz, sól, ziele angielskie, liść laurowy, czosnek oraz koperek.

Radomszczańska zupa zalewajka – lista składników

  • słonina (wytopiona ze skwarkami)
  • woda
  • żur
  • kilka ziemniaków
  • cebula
  • czosnek
  • śmietana
  • liście laurowe
  • ziele angielskie
  • sól, pieprz
  • grzyby (gąski zielonki)

Zalewajka z zasmażką – lista składników

  • ziemniaki
  • woda
  • żur (mąka żytnia, razowa lub żubrowiny. Można użyć także pszennej)
  • kiełbasa albo wędzony boczek
  • marchewka
  • cebula
  • czosnek
  • liście laurowe
  • suszone grzyby
  • sól, pieprz
  • maślanka albo mąka połączona ze śmietaną
  • zasmażka albo skwarki ze świeżej słoniny

Zalewajka świętokrzyska – lista składników

Do zalewajki świętokrzyskiej potrzebne są następujące składniki:

  • woda
  • żur
  • ziemniaki
  • boczek wędzony lub kiełbasa
  • cebula, czosnek
  • liście laurowe, ziele angielskie
  • sól, pieprz
  • śmietana, słonina
Author: Kuba redaktor potrawyregionalne.plPasjonat gotowania oraz fan tradycyjnych potraw regionalnych.

Pasjonat gotowania oraz fan tradycyjnych potraw regionalnych.