Andruty kaliskie – co to takiego i od kiedy są produkowane?

Azymut (Rafał M. Socha)

Andruty kaliskie są znane kaliszanom od dziecka. Dzieci mieszkające w Kaliszu praktycznie od urodzenia znają ich smak i strukturę. Czym są andruty kaliskie? Jaki mają kształt? Jak smakują? Na te pytania odpowiada poniższy artykuł.

Andruty kaliskie skąd pochodzą?

Andrut kaliski to cienki płat ciasta, który jest pieczony w specjalnych kwadratowych, bądź okrągłych formach. Nazywane są „żelazkami”. Słowo andrut zapewne pochodzi od niemieckiego słowa „anblat’, czyli jedną z odmian opłatka. Andruty były znane już w XVIII wieku. W tamtych czasach były podawane na deser. 

Jak piecze się andruty?

Andruty od kilkudziesięciu lat są produkowane w taki sam sposób. Produkuje się je zachowując tę samą recepturę i technologię. Urządzenia do wypieku zwane są „żelazkami”. Są one rozgrzewane do konkretnej temperatury. Robi się to przy użyciu gazu albo prądu elektrycznego. Każdy z andrutów jest inny, mimo tego, że posiadają wiele wspólnych cech.

Z czego robi się andruty kaliskie?

Tradycyjne cienkie wafle zwane andrutami piecze się w naszym kraju od XIX wieku. Uwzględniono je na liście produktów tradycyjnych. Przyrządzane są z takich produktów jak:

• mąka
• olej
• woda
• cukier

Placki wypiekane są na specjalnie dobranej formie.

Andruty kaliskie smaki i rodzaje

Z czym można zrobić andruty? Andruty można robić na wiele sposobów. Najlepiej smakują jedzone bez dodatków albo jako dodatek do lodów. Występują w formie okrągłej albo kwadratowej jak wafle tortowe. Można je posmarować różnymi typami kremów i dżemów. Andruty można podawać z czekoladą, masą kakaową, masą krówkową, masą galaretkową, kajmakową, maślaną, piernikową. Ile osób, tyle pomysłów. Tak naprawdę wszystko zależy od osoby, która przygotowuje andruta. Można go przyrządzić klasycznie albo znaleźć smak, który będzie odpowiedni konkretnej osobie.

Ile kosztują andruty kaliskie?

Cena andrutów zaczyna się już od kilku złotych. W zależności od tego, ile andrutów jest w opakowaniu, im więcej tym cena jest wyższa.

Andruty a oblaty

Andruty są cienkie i bardzo kruche o okrągłym kształcie. Niektórzy używają słowa andruty zamiennie ze słowem oblaty. Nazwa oblat pochodzi od słowa „opłatek”. Nazywa się je tak z powodu podobieństwa do opłatków. Czym się różnią andruty od oblatów? Andruty pochodzą z Kalisza, natomiast oryginalne oblaty pochodzą ze Śląska.

Czym są oblaty?

Oblaty to okrągłe wafle, które mają średnicę w przedziale 10-20 cm. Ich grubość to jedyne 1-3 mm. Są w smaku słodkie. Tradycyjnym smakiem jest wanilia. Obecnie można je spotkać w różnych smakach. Ile kalorii mają oblaty? Oblaty mają 390 kcal w 100 g produktu. Ile kalorii mają andruty kaliskie? Andruty kaliskie w 100 g zawierają 405 kcal.

Przepis na andruty

Klasyczne andruty są wyrabiane w specjalnej formie z takich składników jak cukier, mąka, woda i olej. Należy je piec w odpowiednio wysokiej temperaturze. Jak zrobić andruty w domu? Można przyrządzić andruty i zjeść bez dodatków, a można także zrobić z masą np. czekoladową.

Produkcja andrutów

Jak produkowane są andruty kaliskie krok po kroku? Po pierwsze każdy z andrutów jest wykonywany ręcznie i każdy jest jedyny w swoim rodzaju. Mimo, że wszystkie wyglądają podobnie. Mają charakterystyczny kształt i podobny smak, ale każdy z nich jest inny. Sekret tkwi już w produkcji, gdzie każdemu z nich poświęcana jest odpowiednia uwaga.

Pierwszy krok

Do produkcji potrzebne są wysokiej jakości produkty to jest mąka, która jest mielona specjalnie na zamówienie, olej rzepakowy z rodzinnych produkcji, woda oraz cukier. Składniki są mieszane i tworzona jest z nich masa. Tak stworzona masa jest nalewana na gładzie żelazek. Ważny jest tu czas. Gdy zrobi się to w odpowiednim czasu nieduża ilość cukru dodanego w trakcie produkcji masy ulega karmelizacji, co daje andrutowi goryczkowy posmak. Ilość wyprodukowanych andrutów jest zależna od dnia i pogody.

Kolejny etap

Po wypieczeniu andrutów przychodzi czas na ich posortowanie i zapakowanie. Ważne jest, by jak najdłuższy czas były świeże. Jest to oczywiście robione ręcznie. W tym procesie należy zwracać uwagę, czy wszystkie wafle są odpowiednie. Jeżeli tak jest są segregowane po 10 sztuk. Następnie układa się je w słupki i pakuje.

Końcowy etap

Na koniec każde opakowanie musi zostać zamknięte. Następuje proces zgrzewania, aby produkt, który trafi na półki sklepowe jak najdłużej zachował świeżość i dobry smak, który jest znany od tak wielu lat

Ręczne wykonanie

Najważniejsze w andrutach kaliskich jest ich ręczne wykonanie i podchodzenie do każdego andruta tak samo. Jednak te metody nie zawsze są respektowane. Niektórzy producenci w obecnych czasach tworzą andruty używając metod automatycznych. Dzięki maszynom zazwyczaj można wyprodukować ich więcej w szybszym czasie. Ale czy więcej zawsze znaczy lepiej?

Andruty kaliskie – wyróżnienia

Andruty kaliskie na przełomie lat otrzymały kilka ważnych wyróżnień. Po pierwsze od 2005 roku widnieją na liście produktów tradycyjnych. Należą również do Szlaku Kulinarnego pt.: „Kaliskie Smaki”. Jest to program skupiający ośrodki agroturystyczne, hotele, restauracje i piekarnie, w których menu znajduje się ten przysmak.