Miód pitny – alkoholowy nektar z wiekową tradycją

O miodzie pitnym można było przeczytać m.in. w Trylogii Sienkiewicza, ale również wielu podaniach i legendach. To starodawny trunek, który uwielbiali królowie i szlachta polska. Do dziś podawany jest na stołach w Polsce i zagranicą, a jego smak raduje biesiadników.

Historia miodu pitnego

Miód pitny jest napojem alkoholowym, który powstaje w wyniku fermentacji brzeczki miodu pszczelego. Najczęściej wykonywany jest z miodu lipowego, który ma piękny, bursztynowy odcień oraz lżejszy smak. Był wyrabiany w średniowiecznej Polsce oraz na Litwie, ale jego historia sięga znacznie głębiej.

Miód pitny znano już w czasach starożytnych. Był sycony przez Rzymian i uważano go za bardzo cenny i wartościowy trunek. Zwany był również „wodą miodową”, ze względu na swoją konsystencję i lekko bursztynowy odcień. O ile wino z winogron pijano dość często, tak miód pitny był zostawiany na bardzo ważne okazje. Nie wyciągano go z piwniczki przy każdej biesiadzie. Uznawano go za napój, którym można raczyć się przy ważnych uroczystościach, takich jak wesela.

Miodosytnictwo

To z kolei produkcja miodu pitnego, a budynek, w którym wykonywano miód nazywano sycą. Obecnie miody, takie jak trójniak można wykonać samodzielnie w domu.

Miody pitne rodzaje

Rodzaje miodów pitnych

są dla nas wskazówką jaka jest w nich proporcja miodu do wody. Dzielą się one na:

1. Półtoraki

W nich brzeczka składa się z jednej jednostki miodu na połowę jednostki wody.

2. Dwójniaki

Tu miód i woda są w takich samych objętościach.

3. Trójniaki

Taki miód powstaje z jednej jednostki objętości miodu i dwóch jednostek wody.

4. Czwórniaki

Takie miody są najbardziej rozcieńczone, ponieważ na jedną jednostkę objętościową miodu przypada aż trzy jednostki objętościowe wody.

 Jak zrobić miód pitny?

Kiedy już raz posmakujemy tego trunku zaczynamy zastanawiać się, jak zrobić miód pitny w domu?

Przepis na miód pitny jest dość prosty, zarówno na miód dwójniak, jak i miód pitny trójniak. Przepis składa się na kilka składników: drożdże winiarskie, brzeczkę, czyli roztwór z wody i miodu oraz kwasek cytrynowy. Z tych składników zrobimy praktycznie wszystkie miody pitne. Przepisy mogą nieco się od siebie różnić ze względu na czas fermentacji. Oczywiście im dłużej czekamy, tym trunek jest bardziej smakowity i ma głębię aromatu. 

Miód pitny – przepis

Przed przystąpieniem do sycenia miodu potrzebne będzie skompletowanie kilku niezbędnych akcesoriów. Są nimi: szklany balon, taki jak do przygotowywania wina z winogron lub innych owoców, kocioł do przygotowania brzeczki, a także rurka fermentacyjna. Koniecznie dokupmy również gumowy węży, który będzie potrzebny do odciągania płynów. Przed produkcją miodu pitnego trzeba wszystkie te elementy wyparzyć. W innym wypadku miód może po prostu się nie udać.

Wykonywanie miodu pitnego zaczynamy od przygotowania matki drożdżowej. Potrzeba nam do tego szklanki letniej wody, którą wlewa się do plastikowej butelki, a także drożdże winiarskie oraz łyżeczka cukru. Ten sprawia, że drożdże mogą się namnażać. Butelkę zostawiamy w ciepłym miejscu, bez przeciągów na 7 dni, by drożdże mogły zacząć się namnażać.

Kiedy drożdże już się namnożą, konieczna będzie do przygotowania brzeczka – woda wymieszana z miodem. Tu ważne są proporcje miodu do wody – od tego będzie zależeć jaki rodzaj miodu pitnego przygotujemy. Jeśli chcemy uzyskać miód pitny półtorak, potrzebna nam będzie jedna objętość miodu na połowę jednostki objętości wody. Miód gotujemy z wodą i w trakcie gotowania zbieramy szumowiny, które zaczną wypływać na wierzch wody. Co ważne mieszanina musi mieć cały czas tę samą objętość. Dobrze więc być cierpliwym i dolewać wody do kociołka. Kociołek powinien mieć również miarkę na ściance, by kontrolować ilość dolewanej wody. 

Kiedy brzeczka jest ugotowana i nie pływają w niej szumowiny możemy dodać matkę drożdżową. Robimy to powoli, na końcu mieszając brzeczkę z matką drożdżową. Całość trzeba przelać następnie do balona i dosypać do niego nieco kwasku cytrynowego. Dzięki niemu miód pitny zachowa swój piękny kolor. 

Naczynie zamykamy za pomocą gumowego korka z rurką fermentacyjną i cierpliwie czekamy. Powinno być ono umieszczone w miejscu, gdzie temperatura nie będzie wyższa niż 18 stopni Celsjusza. Może być to piwnica lub garaż, który nie jest ogrzewany.

Miód pitny – fermentacja

Przy pierwszych tygodniach fermentacji należy zaglądać do naszego balona i sprawdzać, czy roztwór mocno się pieni. Kiedy en burzliwy proces ustanie, trzeba oddzielić osad od brzeczki za pomocą gumowego wężyka. Wężyk pozwoli na przelanie miodu pitnego w trakcie fermentacji do innego naczynia. Wtedy można umyć balon, oczyszczając go z piany. Do już czystego balona przelewamy brzeczkę i cierpliwie czekamy na wynik fermentacji.

Miód pitny można zlewać, kiedy proces fermentacji będzie już zakończony. Można to sprawdzić zlewając z balona szklankę brzeczki i odstawiając ją na dwie doby. Szklankę trzymamy w temperaturze pokojowej. Jeśli po tym czasie miód jest klarowny, można śmiało zlewać go do ciemnych butelek. Najlepiej sprawią się butelki kamionkowe, które używało się dawniej lub zwykłe szklane butelki o brązowej barwie.

Miód pitny niesycony – przepis

Są osoby, które nie lubią stać na gorącym kociołkiem z brzeczką, dlatego dla nich istnieje inny sposób na miód pitny. Przepis na zimno jest nieco prostszy do wykonania i na pewno sprawdzi się dla tych mniej cierpliwych.

Miód pitny przepis bez gotowania

W tym przepisie należy rozpuścić miód z wodą lub z roztworem wody z sokiem owocowym. Sok dodaje nieco kwasowość nastawu, ale również wzbogaca go o dodatkowe walory smakowe. Miód pitny smakuje wybornie z sokiem z czarnej porzeczki w proporcji 2 części soku i 6 części wody. Chcąc mieć czwórniak potrzebne będzie 29 dag miodu na 1 kg nastawu.

Całość należy rozpuścić w temperaturze nie większej niż 40 stopni Celsjusza. Jeśli nie zdecydujemy się jednak na sok owocowy, konieczne będzie dodanie węglanu amonu w ilości 0,3 do 0,7 g na litr brzeczki. Dzięki niemu drożdże będą lepiej fermentowały. Drożdże należy wybrać w formie suchej, która sprawdza się przy trunkach wysokoprocentowych, takich jak np. malaga. Po fermentacji należy ściągnąć nastaw z osadem po upływie 1 lub 3 tygodni. Nie można czekać z tym dłużej, ponieważ miód skwaśnieje. 

Na miód pitny czekamy od 9 do nawet 18 miesięcy, w zależności od jego rodzaju. Wiedząc już czym jest miód pitny, jak go zrobić pewnie będziemy się zastanawiać, czy miód się psuje. Miód jeśli jest szczelnie zamknięty i przechowywany w odpowiednich naczyniach nie będzie się psuł, a z czasem nabierze lepszego smaku.

Author: Kuba redaktor potrawyregionalne.plPasjonat gotowania oraz fan tradycyjnych potraw regionalnych.